Buty skate i sneakersy
Jesteśmy tu, żeby rozjaśnić temat i wyjaśnić kluczowe cechy, terminy i właściwości butów skate oraz sneakersów, żebyś nie zgubił się w labiryncie pojęć jak cupsole i podeszwy wulkanizowane, niskie, średnie i wysokie cholewki oraz technologie jak Hyperfuse, Flyknit czy Duracap – tak, abyście mogli znaleźć dokładnie taki model, który idealnie pasuje do Waszego stylu jazdy!
Z jakich materiałów są robione? Czy są różne podeszwy/fity? Jak zmniejszyć zużycie butów i jak najlepiej o nie dbać? Odpowiedzi i praktyczne tipy znajdziesz poniżej.
Rodzaje butów
High-, Mid- czy Low-Cut? Trudny wybór między stylem, wygodą, preferencjami i feel’em na desce
W skrócie – istnieją trzy typy różnią się wysokością cholewki. Proste! Rozbijmy to na części:
High-Top
High-topy sięgają powyżej kostki. Dzięki wyższej cholewce oferują więcej stabilizacji, dodatkowe wypełnienie i tym samym większe bezpieczeństwo, ochronę i amortyzację wokół kostek i stawów. Wyższe buty lepiej trzymają ciepło, co na spocie może pomóc utrzymać rozgrzane stawy. Minusem jest mniejsza oddychalność. Niektóre high-topy sprawdzą się nawet jako buty zimowe dzięki wyższej sylwetce.
Mid-Top
Nie możesz zdecydować między low a high, ale chcesz trochę więcej stabilizacji i paddingu? Mid-topy są dla Ciebie. Kończą zwykle tuż pod albo na wysokości kostki. Dają więcej stabilizacji, amortyzacji i wsparcia niż low-topy, a jednocześnie są lżejsze niż high-topy. Świetnie sprawdzają się jako „buty przejściowe” w chłodniejsze miesiące – trzymają ciepło i sucho.
Low-Top
Low-topy to klasyczne niskie modele w świecie butów skate i sneakersów. Niższa cholewka zwykle oznacza mniejszą wagę. Padding wokół kostki jest ograniczony, żeby oszczędzić na wadze, ale dzięki nowoczesnym wkładkom nie musisz rezygnować z amortyzacji nawet przy niskich modelach.
Podeszwy butów
CO OZNACZAJĄ RÓŻNE RODZAJE PODESZW?
Budowa i faktura podeszwy odpowiadają za komfort i feeling buta. Różne podeszwy są wbudowane w te same modele, aby spełniały odmienne wymagania. Tutaj dowiesz się więcej o rodzajach podeszw i czym różnią się między sobą.
PODESZWA ZEWNĘTRZNA
Outsole to najważniejszy element dobrego buta skate. Musi spełniać wszystkie wymagania co do gripu, stabilności i elastyczności, a do tego być odporny na ścieranie. Żeby sprostać tym wszystkim potrzebom, często w podeszwie zewnętrznej stosuje się air-pady i inne rodzaje amortyzujących wkładek tłumiących uderzenia.
PODESZWA ŚRODKOWA
Między podeszwą zewnętrzną a wewnętrzną znajduje się midsole – główny element amortyzujący buta, najczęściej wykonany z EVA (octan etylenowo-winylowy) lub phylonu, odpornego na wysoką temperaturę plastiku. Prawie każda większa marka opracowała własne rozwiązania w tym zakresie: Nike ma Lunar Footbed, Max Air i Zoom, adidas Skateboarding stosuje BOOST, Etnies używa STI Evolution Foam, a DC – Unilite Soles. Szczegółowe opisy każdej technologii znajdziesz w naszym skate shoe wiki.
WKŁADKI
Wkładki to kwestia indywidualnych potrzeb ridera. Dlatego w droższych modelach są często wyjmowane lub wymienne. Gdy się zużyją, można je wymienić, a gdy nie są już tak świeże – przewietrzyć.
Na rynku znajdziesz wiele opcji z różnymi funkcjami. Niektóre wkładki mają wszyte żelowe poduszki dla dodatkowej amortyzacji. Ich kształt jest często dopasowany do potrzeb skaterów. Zależnie od marki, wkładki mogą być wykonane z różnych materiałów – np. EVA (miękki, elastyczny, a jednocześnie wytrzymały materiał syntetyczny). Popularne są także Ortholite Insoles – oddychające i antybakteryjne wkładki, które chłodzą stopę i są wyjątkowo trwałe. Niektóre modele opierają się na technologii dual-density – z różnym stopniem twardości w różnych miejscach dla jeszcze większego komfortu podczas jazdy.
Wkładki specjalistyczne
Są też specjalne wkładki tworzone stricte dla deskorolkarzy. Zapewniają one jeszcze lepszą amortyzację, chronią stawy i pomagają zapobiegać kontuzjom. W skatedeluxe znajdziesz Footprint Insoles – chyba najbardziej znanego producenta zoptymalizowanych wkładek wymiennych. Nie bez powodu używają ich Aaron “Jaws” Homoki, Andrew Reynolds czy Willow z teamu skatedeluxe.
VULC SOLES VS. CUP SOLES
W skate butach wyróżnia się dwa główne rodzaje konstrukcji podeszw: cupsole i vulcanized. Cupsole są wszywane w buta, co czyni je bardziej wytrzymałymi, ale też cięższymi i mniej elastycznymi. Vulcanized dają natomiast lepsze czucie deski i większą swobodę ruchu, ale szybciej się zużywają, bo nie mają dodatkowych szwów.
PODESZWY WULKANIZOWANE
Największe zalety vulc’ów to niższa waga i większa elastyczność dzięki cieńszej podeszwie. Taka konstrukcja daje niesamowite boardfeel. W przeciwieństwie do cupsole, poszczególne elementy gumy są tylko sklejane i łączone z cholewką wąskim gumowym paskiem. Dzięki temu możesz wskoczyć na deskę od razu, bez konieczności rozchodzenia butów. Minusem jest szybsze ścieranie się i gorsza amortyzacja przy większych lądowaniach.
PODESZWY CUPSOLE
Cupsole składa się z trzech głównych części: outsole, midsole z lekkiej i sprężystej pianki oraz osobnej wkładki. Outsole jest jednolity, sklejony z midsole i dodatkowo przyszyty do cholewki. Wkładka może być przyklejona lub luźno włożona. Dzięki grubszej podeszwie poliuretanowej i dodatkowym szwom, cupsole oferują lepszą stabilność i amortyzację – szczególnie przy gapach i schodach. Wadą jest większa waga, mniejsza elastyczność i dłuższy czas rozchodzenia.
PROFILE PODESZW
W zależności od producenta podeszwy mają różne profile, które poprawiają elastyczność, boardfeel, grip lub amortyzację – niezależnie od tego, czy chodzi o vulc czy cupsole. Najbardziej znane to Herringbone i Waffle (stworzona specjalnie dla deskorolki przez Vansa). Trend zmierza dziś w stronę ultralekkich podeszw, np. Nike Free, które sprawdzają się zarówno w sneakersach, jak i butach „po skate session”. Grubsze profile stosuje się częściej w zimowych butach outdoorowych dla lepszego gripu w śniegu i deszczu.
Cechy butów
Co sprawia, że buty skate są wyjątkowe?
Szwy
Przecięte szwy – każdy skater to zna. Dlatego szwy to tak ważny element butów deskorolkowych. Charakterystyczne dla skate shoes jest to, że w najbardziej narażonych miejscach są one specjalnie wzmocnione, co znacznie zmniejsza tempo zużycia. Oczywiście nawet najlepiej przeszyty but z czasem się podda, ale w rejonach takich jak toebox czy pięta warto, by miał podwójne albo nawet potrójne przeszycia – bo te miejsca najbardziej obrywa griptape.
Jeśli jednak używasz naprawdę ostrego griptape’u, nawet potrójne przeszycia nie uratują buta na długo. W takim przypadku świetną opcją jest bezszwowy toecap – bez żadnych przeszkadzających szwów w przedniej części. Dzięki temu nie tylko zapobiegasz przedarciom, ale też zyskujesz komfortowy flick przy trikach. Trzeba jednak pamiętać, że nie każdy model ma takie dodatkowe wzmocnienie, dlatego bezszwowe toecapy spotyka się coraz częściej.
Wyściółka
Podczas jazdy twoje stopy, kostki i stawy są cały czas poddawane mocnym przeciążeniom. Żeby zmniejszyć impakt przy cięższych trikach (np. przy gapach i schodach), wielu producentów wyposaża swoje buty w różne formy wyściółki. W skate shoes często wyściełane są języki, pięty, boki oraz inne newralgiczne miejsca – żeby zwiększyć komfort i chronić przed kontuzjami.
Wentylacja / Oddychalność
Spocone stopy – każdy zna, nikt nie lubi. Zwłaszcza podczas skate session nogi grzeją się ostro. Dlatego dobra wentylacja to klucz do komfortu i feelingu butów.
Dzięki perforacjom (dziurkom wentylacyjnym) i przewiewnym materiałom cholewki do środka dostaje się świeże powietrze, które odprowadza wilgoć. Niektórzy producenci wbudowują perforowane panele boczne, otwory wentylacyjne albo języki z siatki mesh.
Sznurówki
Sznurówki znajdziesz w niezliczonych kolorach, długościach i kształtach. Chyba że wolisz rzepy, to i tak sznurówki są podstawą. Ale i tutaj skate shoes różnią się od zwykłych butów. Griptape niszczy nie tylko materiały cholewki i podeszwy, ale też sznurówki. Dlatego woskowane albo skórzane sznurówki to super alternatywa. Oczka z metalu lub plastiku oraz specjalne osłony na sznurówki również znacznie wydłużają ich żywotność.
Materiały
Z czego robi się skate shoes i sneakersy?
Nie każde „skóry” są takie same – dlatego w butach znajdziesz małe etykietki lub naklejki z oznaczeniami materiałów. To symbole, które dokładnie wskazują, z czego wykonano but.
Zamsz
Frajdę z jazdy zapewnia przede wszystkim wytrzymałość butów. Dlatego materiał zewnętrzny jest jednym z najważniejszych elementów. Większość modeli robi się z zamszu, bo jest wyjątkowo odporny. Poza tym rozciąga się i z czasem robi się miększy – więc możesz wziąć buty dopasowane ciaśniej, a po rozchodzeniu dopasują się idealnie do twojej stopy.
Nawet jeśli cały but nie jest zrobiony z zamszu, to w newralgicznych miejscach – jak ollie area czy toecap – powinien być. W branży „suede” to ogólna nazwa dla skór o chropowatej powierzchni, ciętych od spodniej, miękkiej części skóry zwierzęcej.
Skóra lakierowana
W przeciwieństwie do zamszu, patent leather powstaje z wierzchniej warstwy skóry i jest zwykle cieńsza, a przez to mniej trwała. Skóra lakierowana (tzw. coated leather) często ma kolorową warstwę albo sztuczne pokrycie.
Canvas
Nie chcesz używać materiałów odzwierzęcych? Spoko – są świetne alternatywy. Wiele butów robi się z tekstyliów. Najczęściej do produkcji wegańskich skate shoes stosuje się canvas. Jasne, że nie jest tak odporny na ścieranie jak skóra, ale to wciąż solidna opcja.
Zalety? Niższa waga i lepsza oddychalność. Tekstylia to wszystkie materiały tkane, dziane czy wiązane – w tym włókna naturalne (np. len, wełna) i syntetyczne (np. nylon, wiskoza).
Buty wegańskie
Go vegan! To dotyczy też butów – branża skate dąży do coraz większej liczby modeli robionych bez produktów zwierzęcych. Nawet kleje są wodne i wolne od składników odzwierzęcych.
Dopasowanie
Jakie buty pasują do jakich stóp?
Oprócz całej technologii najważniejsze jest, żeby buty ci się podobały i dobrze leżały. Każdy słyszał kiedyś: „Rozchodzisz je!” albo „Są w sam raz, po prostu musisz się przyzwyczaić!”.
Na co zwrócić uwagę szukając idealnego fitu w skate shoes i sneakersach?
Buty nie powinny być tak duże, żebyś w nich pływał, ani tak małe, żeby ściskały palce i boki stóp. Zasada: zostaw trochę miejsca – mniej więcej szerokość kciuka. Dzięki temu masz swobodę, a buty cię nie cisną. Trochę luzu z przodu daje też opcję dorzucenia dodatkowych wkładek dla większej amortyzacji.
Wielu skaterów woli jednak bardzo dopasowane buty – wtedy stopa siedzi pewniej, co zwiększa czucie deski i ułatwia triki (np. flick przy kickflipach).
Małe stopy
Masz małe stopy i nie wiesz, jakie buty wybrać? Grube i szerokie modele to raczej nie najlepsza opcja. Na małych rozmiarach wyglądają masywnie i mniej stylowo, a twoje stopy mogą się w nich „gubić”. Lepiej sprawdzają się lekkie, niskie buty z mniejszą ilością wyściółki. Ale wiadomo – jeśli kochasz grube hightopy, to jeździj w nich i tyle!
Duże stopy
Duże stopy są zwykle węższe. Dlatego istnieją sneakersy i skate shoes o węższym kroju. Przy dużych stopach nawet masywniejsze modele wyglądają zgrabniej i często bardziej stylowo. To kwestia gustu, ale delikatnie węższe modele będą lepiej się układać.
Wąskie stopy
Masz wąskie stopy? Nie wybieraj szerokich, topornych modeli – będziesz czuć się w nich „luźno”. Wiele marek ma buty o węższym kroju i mniejszej ilości paddingu, zazwyczaj w wersji low-top.
Szerokie stopy
Przy szerokich stopach wąskie modele to męczarnia – będą cisnąć w palcach i przy kostkach. Nawet jeśli liczysz, że się rozbiją, po co cierpieć? Wybieraj buty z szerokim toeboxem – twoje palce podziękują, zwłaszcza że przy lądowaniach cały nacisk idzie na przód stopy.
Kroje skate shoes
Krój buta łatwo poznać po podeszwie – zawsze pokazujemy to w zdjęciach produktowych na skatedeluxe. Szeroki krój nie ściska mocno podbicia, więc pasuje do szerokich stóp. Węższy krój bardziej opina środek stopy, dając stabilniejszą pozycję, ale przy szerokich stopach może być niewygodny.
Rozmiarówka
Różne marki, różne rozmiary
Kupując nowe skate shoes, pamiętaj, że rozmiarówki różnią się i konwersje US–EU–UK nie są ujednolicone. Żeby ułatwić ci wybór, przygotowaliśmy tabele rozmiarów różnych marek z ich własnymi przelicznikami.
Jeśli nie znasz rozmiarów US, łatwo przełączysz się na EU albo UK. A jeśli wciąż nie jesteś pewien, po prostu skontaktuj się z naszym supportem – z chęcią pomożemy.
Jak chronić buty przed zajechaniem
Żeby dłużej cieszyć się nowymi sneakersami i skate shoes, mamy kilka tipów:
✔ Zawsze wiąż buty porządnie, żeby uniknąć poślizgów i potknięć. Nawet jeśli lubisz chill look z luźnymi sznurówkami – cierpią na tym i buty, i twoje stawy.
✔ Zakładając i zdejmując buty, zawsze rozwiązuj je – nie ściągaj na siłę. Wyściółka, wzmocnienia w piętach i szwy odwdzięczą się trwałością.
✔ Złe warunki pogodowe możesz przetrwać dzięki zwykłym sprayom impregnującym. Chronią materiał i utrzymują stopy w suchości. A różne kleje pomogą zapobiec powiększaniu się dziur – wystarczy nałożyć, wygładzić, utwardzić i można wracać na sesję.
✔ Sznurówki szybko się rwą przez griptape – warto też zabezpieczyć je kropelką kleju w newralgicznych miejscach. To szczególnie przydatne przy butach z canvasa lub tekstyliów.
✔ Po intensywnej jeździe przewietrz buty. Zmniejszysz smród i przedłużysz ich kształt.
✔ Nie używaj agresywnych detergentów (alkohol, aceton itd.), bo powodują przebarwienia i niszczą kleje oraz impregnaty.
✔ Absolutny zakaz pralki! Buty mogą wyglądać na czyste, ale padding, powłoki i kleje się niszczą. Mogą się zdeformować i stać się nie do jazdy.
Pielęgnacja
Buty wymagają opieki – nie tylko dla stylu, ale i dla żywotności. Błoto, wilgoć i pot to codzienność, więc warto je ogarniać.
Kilka podstawowych zasad:
✔ Czyść but miękką szczotką albo wilgotną szmatką, żeby nie obciążać materiału.
✔ Zamiast szorować, lepiej delikatnie przecierać – inaczej wprasujesz brud głębiej, szczególnie w canvas czy mesh.
✔ Outsole najlepiej myć czystą wodą albo lekkim detergentem (np. mydłem w kostce, pastą do rąk).
✔ Kurz i brud uliczny łatwo zejmuje się wilgotnymi chusteczkami.
Klejenie i naprawa butów skate
Nawet przy najlepszej pielęgnacji, zużycie skate shoes jest nieuniknione. Najbardziej dostają okolice palców, boków i podeszwy. Żeby spowolnić proces albo naprawić już uszkodzone miejsca, możesz „podkleić” buty.
Specjalne kleje do butów można stosować na skórę, gumę, winyl, canvas i inne materiały. Wzmacniają mocno obciążone obszary i przedłużają życie butów.